בס״ד

Parashat Noach

Parasha
Bereshit 6:9 - 11:32
Haftara
Isaiah 54:1 - 10

______________________________

Introduction 

Noach Khang ahi "Gan Eden" sunga mihiem achen tahlou vangin, Tuipi-liet masang (Hebrew - Mabul) chan achun ahinkho uchu Gan Eden sunga hinkho tabang ahinalai e. (מדה״ג ות יג)

  • Hinkho chu anop a ana nop nalai ahi. Tekahnan, Numei nao vop hon jong avop nikho mama a nao anei pei pei uve. Ahung penglha til neosen jong ading thei pei in lam jong ajot pei thei e chuleh pao jong apao pei pei thei e. Koi macha anu leh apa thi masanga thilou ahi - Minu leh pa ten jong atute jouse amu man soh kei uve.  (ב״ר לו, א)
  • Mabul/Tuipi-liet masang achu mijouse chu ana hat uve. Atha hat dan uchu Cedar thingphung ho kisan ajung pum in abotdoh jou uve, Saa-bahkai leh humpi hojong ama hoding in thousi tabang ahiu ve. Atehset nung ujongleh atha hat nau akim poi - hat be cheh cheh joh'u ahi. (מדה״ג ו, ד)
  • Ahinkho ujong asau e. Kum aja aja ahing uve. (מדה״ג שם)
  • Hahsatna kiti hi ana hepha po'uve. (שם)
  • Leiset a athil tu ujong kum 40 sih leh khat vei bou atu ji uve. Khat vei atu uchu, kum 40 sunga aneh kham diu alhing ji tai. (מד״ת בראשית מ)
  • Sat leh Dap jong athoh kha po-uve ajeh chu weather anop a nom ana hi. Achonset jou uva pat bou a Pathen in hiche hah sat naho hi ahin pieh pan ahi. (שם)
  • Achunga kisei jouse hi ana um jeh in, amahon Pathen kisan ingaicha pouve aty tauve. 

Noach khang lai a chonsetna hochu ipi mong mong ham?

Noach khanglai a mipi hochu "Rashaim le te'avon" akity in, Michonse nopsah nading bou a lop tina ahi. Achonset nau uhi api pen a seidinga 3 ahi - Milim siemthu hou, Thisan-suo chuleh Jonthanghui ahi. Ahin, athilo nau pen chonset chu Guhchat ahi. Guhchat hi ana bol be hih ule tuipi-liet gotna chu ana mulou meithei 'u ahi.

  • Avoda Zara/Milim siemthu hou - Pathen kom ah hitin asei uve, (Job 21:14-15) - Amaho hin Pathen jah ajong Kakom'uva kon in potdoh jengin atiuvin14 ; Keihon nangma  chondan lampi jouse hetding jong kadei pouve atiuve15. Hitichun asiem pau Pathen chu adalha uvin Siemthu lim joh ahou tauve (מד״ת נח כז).
  • Sfikhut Damim/Thisan suo - Mithah ahiuve, Achonset nau uchu S'dom khopi tabang ahi (ירושלמי ב״מ פ״ד ה״ב). (S'dom khopi chu Parashat Vayaira teng isim diu ahi.)
  • Gilui Arayot/Jonthanghui - Hichi khang mite chun, Adam kom a thupieh ana pieh chu ana jui tapove, Adam kom a thupieh (Bereshit 1:28) - Chi pha lhon inlang hapun in hung pung lhonin. Nopsah ding bou akhoh sah uvin punbe ding pachu thupi asah pove. 
  • Gezel/Guhchat - Hiche khang lai a mihiem'te guhchat danchu, mikhat in pucha a (Basket/סל) thil ahin kipuh jongleh alamjot kah a aguh chai peh thei liu u ahi. 

Noach

Noach hi Hebrew a "Nun" "Khet" (נח) tin aki spell e. "Nun-Khet" chu akile a isei le "Khet-Nun" ahi.

  • (Nun Khet) נח - Noach - Noach kity chu a anom tina ahi. English - Comfort.
  • (Khet Nun) חן - Khen - Khen kity hi hoisah/deisah tina ahi. English - Favor, Grace.  "Noach matza khen be'enei Hashem" "Noach chunga Pathen alunglhei in ahi"

Noach hi akhang adia "Tzaddik" pen ana hi. Ama Tzaddik hinajal a Leiset hi tuni chan a umnalai ahi. Tzaddikim 3 hi leiseit bulpatna (Foundation/יסוד) a pang ahiuve, amaho chu - [Tzadik yisod olam]

  • Adam
  • Noach
  • Avraham

Tehillim Bung 1:1 " Pachat'a lom michu, migiloute thumop juilou, chonse te lamlhah'a dingle-lou'a chuleh mijontai nomte lah'a toulou chu ahi". Hiche Abung hi Noach kiseina ahi. Akhang a mihiem jouse achonset vangin, Noach chu chonselou in, Adam koma thupeh 6 hochu hoitah in ana jui e. 

Devarim Bung 6:9 "Noach chu ama khang lai mi lah'a mi kitah le lungthieng ana hi'n, Pathen toh ana kivop jeng lhon e" 

Abung akon thudoh khat chu Noach chu ama khang abou Tzaddik hi ham? Khangdang toh tedia Tzaddik joulou ham? Noach chu Moshe khang ahilouleh Shmuel themgao khang lai ah ana hingle Tzaddik pen tia kisei louding ahi. "Mitcho holah a mit langkhat khumu pachu leng tabang ahi" hichi mabang achu Noach jong michonse ho lah abou Tzaddik tia kihe ahi. Ahin, vetdan chom khat chu -  Michonse lah abon Pathen gin tah a umthei michu, michonpha lah in umleh, achonphat nachu sang cheh ding ahi. Heding khat chu Pathen in Moshe kom a  Am-Israel te jouse suh-chimit ding aty chun Moshe in Pathen kom a kiphina ana nei e. Moshe in Pathen kom ah, Am-Israel te nasuh-chimit ding ahileh na Torah akon in kamin jong sumang tan aty. Pathen in Moshe thusei chu alung alhei lheh e ajeh chu Pathen in ama ahing-hoi ding ahi vang in, Am-Israel tejouse athi ding chu adei lou ahi. Noach in vang a khang a mijouse thiding akisei vang in Pathen kom ah kiphinna ananei poi. 

Noach in kuong asiem

(Hebrew תֵּבַ֣ה/Teva  | Thadou - Kuong  |  English - Ark)

Pathen in hiche khanga mihiem jouse toh aleiset pum a suhmang ding agotai hijeh chun Noach kom a kuong kisiem ding in thu apetai. A-kuong siem ding dan chu Pathen in Noach ahil e.

  • Gofer thing a kisiem hiding, 
  • Dan 3 hiding,
  • Asung apo chahthing-naii a loiding,
  • Asao dan - Amot 300
  • Avai - Amot 50 chuleh 
  • Asangdan - 30 Amot. 

Noach in Kuong asiem achu 120 kum alut e, Hiche phatsunga chu mihiem te akisiem thah man uva "Tsuva" abol man nadiu va Pathen in phat apeh ahi. Pathen in Noach chu kuong siem lou ajong ahuh thei ahi hinlah, min akuong siem amuteng alung u kihei khah nadinga Pathen in kuong asiem sah khel khel ahi. Hitichun kum 120 chu ahung gal kai tauvin koiman "Tsuva" anabol deh poi. Pathen in Kum 120 jou achun ni 7 phat apie be kit in, Hiche ni 7 sung achun thil kidang tam tah asosah e, Nisa lhum lang akon soh, Solang a lhum. Leiset chu Gan Eden bangin anop sah tai ajeh chu Gan Eden nopna ahet teng uleh, Kaki sih a "Tsuva" kabol leh hichi tabang ahi nom a phat khat leh kaum ding ahi ti akihet nadiu uvin. 

Ni 7 jou in jong koiman "Tsuva" abol deh pon hiche jeh chun Chesvan 17th, Kum 1656 achun van akon guo ahung jupan tai, Guo chu ol-chan aphi in hiche pet a "Tsuva" abol man ule guo chu tang jing ding ahi. Hinlah, koiman "Tsuva" abol deh pon chijeh chu guo chu tuisa/tuisou toh mei toh kigom a leiseit ahung ju ahi. Hichi tuisa chu meidil a ki-om sou ahi. Atuisat dan chu mihiem atoh khah le avun kilip jeng ahi. Tuichu van akon Guo bou a hung ju hilou in leiset nui akon ajong hung put doh ahi. Tui chun muol sang pen jong, amot 15 in ahup tai. Amot 15 khel khel ahi jeh chu, hichi khanga mihiem hochu ana lien thei uvin, a sang dan'u amot 15 ana hiuve. 

Twipi liet jou

Chesvan 17th, 1656 apat gu chu ana ju in 40 jou, Kislev 27th ni in aju nga tai. Akum kit 27th Chesvan lha in leiset ago (Dry/יבש) chen tai. Leiset chu hop  7 in aki hom khan tai. Tukhang a 7 continent ity'u hohi ahi. "Yaveshet ekhat hayta ve nikhleka le siva khalakim" "Tuol go khat ana hi in, hop 7 in aki hom khen uve"

Conclusion 

Noach khang a mipi hochu Pathen in kum 120 "Tsuva" bol nadinga phat ana peh in, Ni 7 abe kit in, Ajona gei in Guo ahung juh in jong guo-mal in ajuh sah masat in "Tsuva" abol man khah ule tin a ngah e, hinlah "Tsuva" abol deh pove. Ama ho gotna chu Pathen in tuipi alet sah achu a"Luz"u kisan aman sah ahitai. Luz/Etzem Luz hi mihiem gu ahin, hiche gu hi mihiem athi nunga atahsa dangjouse abei teng jongle hiche "Luz" chu um dan ahi ajeh chu Thokit-ni teng (Tkhiath HaMetim) leh hiche "luz" chu mangcha a Pathen in mihiem atho kitding ahi ahin Noach Khang lai a miho vang "luz" anei lou tah jeh uvin thokit-ni teng thou lou diu ahitai.

_____________________________

Noach Dan 7

Noach Daan 7
Sheva Mitzvot Bnei Noach - שבע מצוות בני נח
(Sanhedrin 56a; Rambam, Hil. Melachim 9:10
1. Milim Siemthu hou-loudingעבודה זרהAvoda Zara
2. Pathen Mintheng thangvah dingברכת השםBirkat Hashem
3. Tuoltha loudingשפיכות דמיםShfikhut Damim
4. Jonthanghui bol-loudingגלוי עריותGilui Arayot
5. Gotchat bol-loudingגזלGezel
6. Thutan naדיניםDinim
7. Sa ahinglai aphe atlhah a nehloudingאבר מן החיEivar min HaKhai

______________________________

Comments
* The email will not be published on the website.
I BUILT MY SITE FOR FREE USING