בס״ד
- HaRav Boaz Lovoshitz Shlita
Parasha |
Devarim 29:9 - 30:20 |
Haftara |
Isaiah 61:10 - 63:9 |
______________________________
Nitzavim tichu ding/standing ding tina ahi. Hoilai din ding kiseina ham? Agam lut kon a Pathen in kitepna avel siem na mun a din ding pachu kiseina ahi.
Parashat Nitzavim kipatna ahin Pathen in Israel te jouse toh kitepna anavel siem chungchang isim uvin ahi. Sinai muol a kitepna tabang mamachu ahin, hinlah, akikhih nachu kitepna avel akinei pahi apet a, amun a, umho bou hilou in ahung peng loulai khang (Next Generation/דורות הבאים) gei a ahup tha in ahi. Rishonim te hintin adong uve "Ipi dia kitepna avel a nei ngai ham?"
Donbut na jat phabep aum e:
Parashat Nitzavim sunga hin Moshe Rabbbeinu in Am-Israel te kom in hitin asei e "Torah hi van a um ahi tapoi leiset a kan puh lhah a nangho kom a kahilchet ahitai aty, nanghon Moshe tabang khat in Torah van akon igalah peh uhen lang, ihil ule, kajil diu ahi" tihih uvin.
(Devarim 30:12) ahin hitin akisei e "12 Ka jah uva ka nit theina diuva kon vaana kon eiga lah pieh diu ham? Nati diuva vaana um ahi poi." " Vanna aum tapoi" Kity hin avetsah khat chu Pathen in leiset a Torah thu'a decision ala tapoi, Khakhamin te khut a apeh doh tai ti avetsah in ahi. Sanhedrin upa 71ho tou-khom na a atamjo thutan dungjui a kivaipuh ding ahi.
Parable (Tanuro shel Achnai) - Chachamim te kikah in kinilna (Cotroversy/מחלוקת) ana um e. Rabbi Eliezer ben Horkenos akhang adia Torah hetgil nanei pen khat ahi. Rabbi Eliezer ben Horkenos in tanur (Oven/תנור) abuhsa khat chu akiphitlhah a tanur dang khat akisiem leh buh talouding ahi aty. Chachamim atamjo in vang buh nalai ding ahi atiu ve. Hitichun amho kikah in kinilna sang tah ana um e.
Rabbi Eliezer ben Horkenos in kathusei adih le ikom uva gaa Kharuv theiphung (Carob/חרוב) hin proof hin bol hen aty, apet pet in kharuv theiga chu Amot 100 a sang in ahung gaadoh e. Chachamim hon Rabbi Eliezer halacha sei chu apom pih dih pove.
Rabbi Eliezer in hitin asei kit e : Kathusei adih le itou nau Beith Hamidrash bang hin proof hinbol hen aty, Beith Hamidrash bang ahung lhu kigutai. Bang alhuh gut laitah chun Rabbi Yehoshua in bang kom achu "keiho kinil na a nang in ipi thou/kin nanei ham?" aty. Abang chu Rabbi Yehoshua ja najal in alhupei poi chuleh Rabbi Eliezer ja najal in ading jang dih poi. Abang chu akon dan in ahi.
Rabbi Eliezer in tun, hitin asei tai : Kathusei adih pou pou le Van in proof hin bol tahen aty, Vaan akon Aw (Bat Kol/בת קול) ahung ging in "Rabbi Eliezer halacha sei hochu adih peh e" aty. Rabbi Yehoshua ahung ding doh in Pathen na Torah chu van ah aum tapoi hiche leiset a keiho khut a napeh doh ahitai aty, Aw chu athep chet tai.
Rabbi Nassi in Themgao Eliyahu kom ah hitin adong e : "Hichi phat laitai achun Pathen in ipi asei um aty??" Themgao Eliyahu in hitin adonbut e "Pathen chu akipah in, Kacha ten ajou tai aty" Atam jo a akikai pau chu aseina ahi. (Van akon aw hung ging chun Chachamim te atam jo'a kikai unam tia patep-na abol ahi)
Hiti chun thil suh jou chun Rabbi Eliezer ben Horkenos chu aloi hon aning notdoh tau ve, Rabbi Eliezer in hichi akihet doh chun pul adou tai. Rabbi Eliezer pul doh jih in leiset chung pum pia hop thum a hop khat Olive, Gehu chule chang jouse agop mang lo in ahi.
Rabbi Gamliel, Sanhedrin telah a lakai lenpen, Ama mopuh nanui a Rabbi Eliezer kinodoh (Ban/חרם). Rabbi Gamliel tuichung a jahas (Ship/ספינה) atou na in tupi akinong in leisiet akithing e, ajeh chu Rabbi Eliezer chunga athu tan dan jih ahi.
Rabbi Gamliel, hitin atao e "Pathen van le leiset siempa, keima kibol theisahna jeh a kanodoh ahipoi hinlah nangma ding (Sake/למען) a kabol ahi aty. Rabbi Eliezer chu Torah hegil pen khat le Tzadik pen khat ahichu kahe uve hinlah ama chipi dungjui a kaki puh ule Torah hi 2 a kikeh su lo thei ding ahi" aty. (Mikhat chu achi man in, achang hijongle ama hetdan in kipo taleh, Khunung teng aching jouse in Torah chu ama ma dei dan a daan (Rule/חוק) aki siem diu chule koima kiki pumkhat thei louding ahi.)
Conclusion - Torah hi van a um hitapoi, Pathen in Chachamin te khut a apih doh ahitai, hichijeh achu Chachamim te thusei ho le dan siem ho kijui ahi.
___________________________