בס״ד
מקור : מדרש
Source : Midrash
____________________________
Meaning - חקת /Thupih [English : Decree]
Torah thupih hojouse hi mihiem het na chung chon ahi
Mitzvot ho hi alhang pin 3 in aki hom e:
1. עדיות/Testimonies - Mitzva khat chun achesa hetjing nadia um ham ahilouleh Emuna ngeidan avet sah nading ahileh hichi mitzvah chu Ediut/עדיות akity e.
2. משפטים/Civil laws - Mihiem ventup/venbit nadia um dan thupieh ho chu Mispatim akity.
3. חקים/Divine Ordiances - Mitzvah avetsah (Purposes/מטרות) mihiem hetna in amat pha joulou ho kisei na ahi. Juda khat chun hichi Mitzvot hochu avetsah hehih jongle ajuidia thupih ahijih a ajui sing ahi.
Hichi mitzvot hochu:
Para Aduma : והיא רחוקה - Para aduma ajih pachu mihiem thil het thei na akon agam lha e
פרה אדומה - Bonglasan. Vehi Rekhoka toh para aduma numerical value aki bang e.
Leng Shlomo [שלומה המלך]
Melachim 5:9 akisei bang in Shlomo Lengpa chu Pathen in chihna (Wisdom/חוכמה) neldi jat a tam ana pi e. Hichi bung in avet sah chu neldi jat a tam Israel chate jouse chihna (Wisdom/חוכמה) kigom sang a sang jo chihna anei e.
Thusim - Juda pasal thum sumkolvei (3 Merchants/3 סוחרים) ho mun chom chom a apot nau uvah Shabbth in alep uvin inn lhung man lou in mun khat a kichol ding in aki gong tauve. Asum kol vei doh'u hochu mun khat ah avui uvin ahi. Shabbath jan in amaho lah a khat chu aki thou doh in athil vui uchu alai doh in mun dang a asel tai. Shabbath kichai in asum u amang (lost/איבוד) ahet doh phat uvin khat le khat aki ngoh tu uvin ajonan Leng Shlomo kom a ki heh din ache tau ve. Shlomo kom alhun uchun athu chu asei uvin, Shlomo in jingle hung kile uvin tin asei e. Ajing akile uchun Sholomo in athutan masang in thudoh na anei e. Athudoh chu: Pasal khat leh numei khat aneo lai in ana ki lungset lheh lhon in, kicheng din kitepna jong anei lhon e. Chomkhat jou in numei techu mundang a cheng din akilhoh tau ve. numei nu jinei pha ahung hi in jinei din in aum tai. Ajinei masang in a sana dangka nei jouse ajuh doh in asum chu pasal pa holdoh nan amang e. Pasal pa ahol doh chun akitep na hon lhep lhah peh din atao e. Kei toh kichen khel in kasum puh joh kilah jeng in aty. Pasal pan numei nu kitah dan chu ale pachat in akitepna hon alhep lhah pih in sum jong aki lah tapoi. Numei nun asum akilepuh in kipah tah in akile tai, akilena lampi chun Tehse gucha khat in asum lah peh ding, suh jong sut set ding in agu e. Numei nu in Pasal aki ngai pi pa thu chu ase e, ama achapang jo in ban ima lo lou a ilha doh thei le nang in ipi dia neihity bol gut ham tin asei. Guchapa chun nop mo ale sah in lha doh tai. Tun Shlomo lengpan mi 3 hochu adong uve, athusim a koipen chu a hero dih tah ham? Golhangpa? Numeinu? ahilou leh Guchapa? ham tin adong uve. 1st Apasan pan don but na ape in Numei nuchu abol thei lheh e tin asei e. 2nd Ani napan Golhangpa aty. 3rd Athum napa chun Guchapa chun sum hijat chu kilah thei nading chance nei a, aki lah lou jeh in Guchapa aty e. Athum napan asei chai chai in Shlomo in amadoh pei tai gucha chu. Athum na pachu gucha ahi. ajih chu thusim a miho lunglet dan, kitah dan hija akisei nung in jong, sum thu bou alung ah ana cheng e. Ajih chu asum guh alha so ding dan a akigel leh pamai asah jeh a Guchapa dingmu a ana ki koi man ahi.
Thusim - Shlomo in Beith Hamikdash asah gut chun Pharaoh Necho akon in ajemhoi ding mi (Artisans/אומנים) athum in ahileh Pharaoh in adoithem ho (חרטומים) avet sah in Artsians ho lah a athi vah ding pen ding ho alhan doh sah in, asol peh e. Alhun lhun uvin Shlomo in Pharao Necho kichepna chu amandoh pei ngal in athi teng ule aki jil nadiu (Shrouds/תכריכים) toh anung sol in Paraoh kom a thutho hitin athot e "Athi jil nading pon (Shrouds/תכריכים) nanei lou kahet jih in kan thot e" [Shroud - Egyptain te athi teng ana ki tum gi nau pon]
(Shrouds/תכריכים)
Hichan a chihna leh hetna nei Shlomo lengpa in jong ahet thei lou "Para Aduma" chuchang chu koiman khul doh thei ding thil ahipoi.
Para Aduma /פרה אדומה [Thadou - Bonglasan English - Red Heifer]
Nissan 2,449 (בתמ״ט) ni masapen, Miskan kitung doh kilop jou. Pathen in Moshe kom in atheng leh abuh chung chang dan pabeh ana het sah e. Pathen in athenglou hochu khopam a um ding tin thupih anei e, Atheng lou lah jat khat chu - juda khat in athi tahsa atoh khah le abuh a kisim ahi. Pathen in athi tahsa tongkha phot buh ding tia asei chun Moshe in asutheng ding dan adong pei e. Pathen in apet pet in donbut na chu ana pi poi. Pathen in adong but lou chun Moshe amaiso akikhel in nom mo asa lheh e (Torah hegil tah, Alung tup Torah bou hetgil nanei di tia gel mi khat chun, ahet nom pa amu doh thei lou kal a puhnatna len jo a umpoi) Ahin, Hichi nikho mama (Later that day/בהמשך אותו יום) chun Pathen in hilchet nachu ana pi e.
Pathen in Moshe kom in hitin hilchet na anei e, "Mihem khat chu athi tahsa atoh khah jih a abuh tah le asuh theng nadi chu Para-Aduma ahi."
Para-Aduma adan le mol ho (Law/חוק)
Para Aduma vetchil na (בדיקת פרה אדומה)
Hyssop/אזוב
Ipi dia 3 vei adoh ham?
Athil kijang jouse chu Halacha dung jui a Kosher dih chet ahi ngai jih a Cohen pan 3 vei chih adoh ahi. Hetchin set nadia.
Tunichan in Para Aduma 9 aki hal chai tai.
__________________________
Para Aduma ajih
Para Aduma ajih chet chu kihe hih jongle Torah in thamkhat hilchet na anei e. Chapang khat in mi thil asuh sit teng anu in achapa suh sit man asah bang in. Bongnou lim, (Khet Ha-egel/חטא העגל) ana hou uva abuh nauchu asutheng dia Bongpi (Para-Aduma) hung kijang ahi.
__________________________