Kokha shel Isha

בס״ד

Aji tungdoh thei numei - Rakhel bat Kalba Savua. 

(Mishlei 31:12) "Ahinkhon ajipa phatna ding abol in, asietna ding aholpoi" 

_____________________________

Rabbi Akiva thusim

Rabbi Akiva ben Yosef hi tannaim khang lai a Chacham lien tah khat ana ahie. Talmud in Rabbi Akiva hi “Rosh La’Chachamim” tin jong amin vo in ahi. (Kad HaKemach, Reshut 2)

Rabbi Akiva hi Jerusalem a mihousa tah, Ben Kalba Savua kiti pa kelnguoi ching’a ana pang ahie, Ben Kalba chanu Rachel chu adeicha tam tah aum vangin aman’n akelnguoi chingpa’u Rabbi Akiva chu ana deipen e ajieh chu Rabbi Akiva chu mikineosah ana hie, Rachel in Rabbi Akiva kuom ah “naki khaokhi sah leng, Torah najil dem?” Rabbi Akiva in "henge" ati in chun mihet lou in ana ki khaokhi lhon tai. Ben Kalba in ahin hetdoh in achanu Rachel chu a inn akuon anodoh tai. Rachel in apa in a nupsah na jousie adalha in Rabbi Akiva toh genthei tah in acheng lhon tai. (Masekhet Ketubot 62b) 

Agenthei lhon dan chu Changpawl (Teven/תבן) chunga imu ji lhon ahi. Nikhat kipatep nadin Pathen in Themgao Eliyahu migenthei tah mel in asol in ajimu imut nading changpawl aga thum sah in, hichie akuon chun amani sanga a vaicha jo mi aum e ti ahet lhon phat in Rachel in ajipa chu Torah jil din asol tai (Masekhet Nedarim 50a)

Rabbi Akiva hi kum 40 alhin chan achun Alef Bet cheng khat cha ana he naipoi. Nikhat twikul pang’a adin nan suong kisui tong amu in, Koi sui tong ahi tadem? tin adong e. Hitin ahin seipih uve “asun ajan a twi in avat khum khum na tong dan ahi”. Hichun Rabbi Akiva in “suong tah bon twi mal in avel avel a avatkhum khum na atong thei leh (Kal ve Khomer) kenjong Torah jil jil kuom leng kahet thei ding ahi” tin lunggel ahin nei tai. Hitichun achapa toh Alef bet ahin jil khom in chuin Rabbi Eliezer leh Rabbi Yehoshua kuom ah Torah nei hil lhon in atin, halacha khat ahil chai lhon sieh le aman achang in atou jin ajil jie. Hitichun Rabbi Akiva in Torah ahin jil pan e (Avot D’Rabbi Natan Perek 6, Halacha 2)

Rabbi Akiva in ajinu dalha in Torah agajil tai, kum 12 jouin ahung kile in, in alut kuon achun ajinu kuom a tehse khat in “Itih chan meithai tobang’a hinkho na man gut ham?” tin Rachel adong in, Rachel in “Kathusei ajah le kum 12 ma Torah ajil be ding ahi” ati ajah phat in Rabbi Akiva chu akile in kum 12 ma Torah aga jilbe tai. (Masekhet Ketubot 63a)

Kum 12 aga umbe jou in Talmid Chacham lien tah ahung kisuoh in anungjui 24,000 toh ahung kile tai. Ahung pot nikho achun alamtuo ding mi tamtah achie tai. Rachel jong alamtuo’a chie ding in akiguo tai. A innlhang ten Rachel kuom ah “Kivon hoi deu in, nakivon nachu mithupi khat lamtuo nading in ahoipoi” tin asei pieh uve. Rachel in adonbut in hitin asei e (Mishlei 12:10) “mipha’n agancha jeng jong akhohsah e.” Hitichun Rachel chu ajipa lamtuo dingin achie in ahileh Rabbi Akiva nungjui hon ahin sondoh kiguo uve chuin Rabbi Akiva in akham in ajah uvah hitin asei e “Kei Torah het naleh nangho Torah het najouse hi hichinu a ahi” (Masekhet Ketubot 63a)

Rabbi Akiva nungjui 24,000 ho jousie athigam uvin chuin students 5 ahin nei kit in amaho chu 

  • Rabbi Yehuda bar Ilai
  • Rabbi Meir 
  • Rabbi Eliezer ben Shammuah 
  • Rabbi yossi ben Halafta
  • Rabbi Shimon bar Yochai

Tunikho ahi Torah she-be-al peh (Oral Torah) inei jouse u hi amaho jal a hung umdoh thei ahi. Torah she-be-al peh a’um louleh Torah she-bi-ktav (Written Torah) thucheng khat jong kihethiem thei lou ding chuleh koiman Torah ajil thei louding ahi, Hichi ho jousie hi Rachel in ajipa Torah jil dinga asol a kitah tah a kum 24 a׳nga jieh ahi. (Mishlei 31:31) "Hichie nu hi atohga achanlom abonchan peuvin, chuleh atohga’n kelkot ah hin vahchoi tahen."

Numei hon pasal Torah jil ho sanga jong sakhar (Reward/שכר) lien jo anei thei uve. Ipiti anei thei diu ham? Ajite’u Torah jil a asol uleh ajite’u sanga sakhar (Reward) lien jo chang thei’u ahi (Masekhet Brachot 17a). (Tehillim 119:165) “Shalom Rav le ohavei Toratekha” kiti ahi. Lomed Toratekha akiti poi.

Rabbi Shalman mutzafi zt”l in hitin asei e Pasal khat chun pung kal khat a’Torah jilna phat  sung achun minute 10 thildang bol nan mang taleh 50 minutes ajil kah sung bou achu “Sakhar” amuding ahi. Hinlah, ajinu (Torah jilna a kithuopi nu) in vang pung kal khat lhingsiet ading sakhar amuding ahi. 

Numei hon ipi abol jal uva thawkit nikho (T'chiyat haMetim) leh thou kit thei diu ham tin Rav in Rabbi Hiyya adonge. Rabbi Hiyya in hitin adonbut e “Ajite’u Torah jil dinga asol a ahung kile takah a anga uleh hichie akithuopi najal uva chu thawkit nikho le thou diu ahi” (Masekhet Brachot 17a)

______________________________

Glossary

  • Techiyat HaMetim - Thawkit nikho [English - Resurrection]

______________________________

Comments
* The email will not be published on the website.
I BUILT MY SITE FOR FREE USING