בס״ד
By Harav Elisha Oron Shlita
______________________________
Rosh Hashana hi kut dang ho jouse sangin jatchom naleh kidang natah khat anei e ajeh chu Torah in kichen chet in heilchetna ape poi - Akisei pen chu hichi nikho hi hetjingding tibou ahi.
Vayikra 23:24 - "Israel chate seipeh inlang; Lha Sagi lhinna, chuchie lha ni khatni chu nangho dinga choldu nikho ahin, a geeldohna dia sumkawn na mut uva khop-pi thieng nabol diu ahi." (A bung a kisei sumkawn hi Sofar ahi)
Achunga kisei Sumkawn mutding tabang chu adang hoi a kimu um? (Hichilai kisei Sumkawn hi Khatzotzra ahi)
Sumkawmn mutding chu mundang khat injong akimu e, Parashat Khatzotzrot (Parashat Behalotkha), Gamthip a umlai in, Khatzotzra kimut gin chun kin 2 anei e. (Sofar - Kelngoi ki ahilou leh minhag dung jui a gancha dang dang ajong aki jamg in ahi. Khatzotzra - Khut a ki siemthu pengkul ahi)
Rosh Hashana a Sofar kimut toh Gamthip a kimut pachu akilona ipi ham?
Rosh Hashana a Sofar kimut gin pachu kigeldoh a Tsuva bol nading ahi. Tkia hi sofar khat vei sau tah a kimut mangjal khu ahi. Truah hi neo cha cha a phedat dat a 9 vei kimut ahi. Rosh Hashana a shofar kimutpa ahin vang "Tkiah - Truah - Tkia" 3 akimut e. Avetsah hochu :
Tkiah - Gamthip a Tkia akimut phat le mijouse aki hui tup bang achu Rosh Hashana a Tkia akimut ging teng ei le ei kihuitup ding/ei le ei kigel doh ding.
Truah - Gamthip a Truah akimut phatle aban chal be bang a Rosh Hashana a Truah kimut pachun avetsah chu Tsuva bolna process pachu aban chal bebe ding ahi. (Tsuva bolna process - Amasanpen a ei le ei ithi bol set ho kigel doh ding chuleh abol set hochu siemphat kigut ding, isiem phat jou teng isu-sithei thil akon kiven bit ding ahi)
Tkiah - Tkiah akimut masat napa bang achu, Hichi pen ajong hi kikhumtup ding ahe.
Conclusion - "Kikhumtup a kigeldoh ding tsuva bolding" - "Tsuva bolna lampia aban chal bebe ding" - "Tsuva ahiding bang a akibol chai teng ei le ei thilse akon kiven bit ding, Ching theitah a hinkho manding ahi"