Hadlakat Nerot Chanukah

בס״ד

Hadlakat Nerot Chanukah

Pininei Halacha - פניני הלכה
____________________________

Hadlakat Nerot Chanukah

Chachamim ten Beith Hamikdash sunga thilsuh geldoh jing nadin, ni 8 sunga Chanukah meidet ding thupeh ana siem uve. Mitzvat Hadlakat nerot Chanukah hi Chachamim te thusei (Divrei Chachamim) kijui ahi. Chuleh Bracha iseiteng "Baruch atta H' eloheinu melekh ha-olam asher kideshanu be-mitzvotav ve-tzivanu lehadlik ner shel Chanukah

Tzivanu - Ei thupih dungjui uva. Chachamim te seijih a kibol ahileh ipi dinga Bracha achu "tzivanu" kity kit ham? Ajih chu Torah in Chachamim te thutan vaihop thei nading tha (Authority/סמכות) apeh ahi.

  • Devarim 17:11 - Nahin hil-u daan chuleh nasei pieh-u thulhutna dungjui in bol unlang, thucheng khat jieng jong jiet le veiya peetmangpi hih un.
  • Devarim 32:7 - Gollui lai phat hejing uvin; achiesa khang tamtah hochu geldoh uvin, Napa dong in, nasei pieh inte; na sanga upa ho dongin, nahil uvinte. 

Mitzvat Hadlakat Nerot Chanukah poimo dan - Alhangpin "time-bound mitzva/Mitzva se ha'zman grama" hohin numei ahuptha jipoi hinlah, hichi mitzva ahi numei jong pasal ho tobang a tei tei ahi (נשים חייבות במצווה כגברים) Chuleh meivah ding neiloupan jong akhon ajuh doh a mei vahding achoh ding chuleh mitzva chu asuh bulhit ding angai e. (גדולה מצווה זו מאוד, ואפילו עני שאין לו אפשרות לקנות נרות, צריך למכור את כוסו כדי לקנות נרות חנוכה)

Minhagim

Alhangpin Mitzvot hohi level 2 in akihom khen ji in hichu : Khovat hamitzva leh lemhadrin ahi. Mitzvat Chanukah ahin vang Gemara in level 3 in ahom khen e 

  • Khovat haMitzva - Ni 8 sunga chu nisih leh mei khat bou vah ding. Example - 1 x 8 = 8
  • Lemhadrin -  Insung mi jouse in ni 8 sung achu amachan chih a mei khat khat chih akivah diu. Example - mi 4 ahileh 4 x 8 = 32
  • Mehadrin min haMehadrin - Insung mi jouse in ni 8 sung achu achan chih a mei akivah diu ahin anikho dunjui a mei akal sah diu. Example - mi 4 ahileh 4 x 36 = 144

Beith Shammai - Beith Shammai ten Chanukah ni 1st leh mei 8 ade uvin chule nikho chal dungjui in amei det'u akim lhah sah uve ajih chu chanukah ni masapen akon a nikho isim leh ni 8 avat in hijeh achu mei 8 kide ahi chuleh chanukha ni 8th ni leh khatvei det beding bou avat tah jih in mei 1 bou akide in ahi.

Beith Hillel - Beith Hillel te chipi dan pahi "Mehadrin min haMehadrin" ahi. A ni 1st  nileh mei 1, Nikho 2nd naleh mei 2, anikho chal be dungjui a mei tamsah cheh cheh ding. 

Minhag Safardim

Safardim te chondan in insung mipa in innsung mite jouse ding kigom in mei ade ji e ajih chu insung mijouse in amachan chih in mei kidet uleh Chanukah nikho ijat ni ham kihe thei talouding ahi. Example - Mi 5 cheng na innsung chun nikho 1st leh samash pum a 10 adet diu ahi, achuty leh meivah muhon chanukah thilsuh kidang chu ni 10 ahi sah diu ahi. A nikho jat hetthem thei nadia kichih set a mi khat in adet ding Bracha aseiding chuleh adangsen Bracha kisei teng Amen tia adonbut diu ahi. 

Ahin, Chapang hon jong thanop najal a adet nom uleh detsah thei ahi ahin Chanukiyot hochu kimat lou a achom chom a atun diu, Safardim te chie na lhanpi chu Bracha seilou a det sah ding ahi. Hinlah, Harav Mordechai Eliyahu zt"l posek dungjui in chapang Bar Mitzva nui hon Bracha asei thei uve. Harav Shalom Masas zt'l dungjui in, bar mitzva chung lang hon jong Bracha asei thei u ahin - Apa'u meidetna kuon mitzva subulhit dia agel lou diu, ama meidet najoh a kavana aki pieh diu ahi. (רשאים לכוון שלא לצאת בהדלקת אביהם) 

Minhag Azkenazim 

Azkenazim ten din "Mehadrin min haMehadrin" chipi ding aphai. Innsung mijouse in anikho toh kituh a amachan chih a mei avah diu ahi. Ahin innsung minu in avah ngai poi ajih chu "Ishto kegufo" "Ajinu chu ama tahsa tobang ahi" Ajipa meivah chun ajinu jong ahop tha tai. Ahin adet nuom khah jongle leh adet thei bracha jong asei thei ahi. Numei chapang khuhethei hojong bracha sei pum a mei adet thei ahi ajih chu mitzva bolding a kitil khouna ahi. 

Bracha 

Chanukah meidet masang in Brachot 2 seiding aum e. 

  • Bracha1st "Baruch Atta.....lehadlik ner shel Chanukah" Nusach Sifrad achu "lehadlik ner Chanukah" 
  • Bracha  2nd" Se asha nissim la avoteinu.." 
  • Ajan masapen nileh "Shehecheyanu" belap ding.

Brachot hojouse isei chai chai leh Mei vah peiding, akikah a thusei louding. Mei masapen akivah chai chai leh "Hanerot Halalu" sahding, sah pum a mei chu aban det jom ding. Hanerot Halalu sah toh meivah kop hahsa sa ho chun mei jouse adet doh ding chuteng "Hanerot Halalu" chu asah ding ahi.

Nerot 

Basic level a hetding khat chu Shabbath meivah hi kijang thei (Ameivah jah thei Example - ameivah mangcha a lekha sim thei) hinlah Chanukah meivah hi kijang thei lou. 

Shabbath meivah dia Pasul hojong Chanukah adia Kosher ahi. Shabbat meivah chu innsung salvah ding ahi (Masanglai khang a electric light um masanga) innsung asalvah thei lou a, ameivah ahoi lou leh hetlou a ameivah gaki khoijep thei - Shabbth kisukeh thei ahi hijeh achu Chachamim ten Shabbath meivah chu thau (Oil/שמן) hoilou a vah ding aphallou u ahi. Chanukah meivah vang jahding phal mong mong lou ahijieh in 30 minutes vah thei ahi phot leh phal ahi hinlah ahithei leh jep hoiding aphai. Akhronim atamjon olive thau in avah uve ajieh chu olive thau a kivah meichu avah ahoi e. 

Chanukah meivah hi olive thau khel khel hihih jongleh 30 minutes vah thei ding ahi ngai e. Ipi dinga 30 minutes beh avah ngai ham? Ajieh chu masang lai achun electric light ana umlou jieh in khu ahung jing jing leh Suk (Market/שוק) akuon mijouse in inn akijuh u ahi. Khujing apat - Suk akuon inn kijut kah (Skiat Khama - Tekhele regel mihasuk) chu alhangpia minutes 30 ahi. Hichi inn ajut kah u minutes 30 sunga chu meivah chu amu man nadiu uva 30 minutes beh avah jou ngai ahi.

Mikhat chun 30 minutes sanga chomjo vahding thau/candle aneileh avah ding hinlah Bracha aseilou ding ahi. 

Nerot Khasmal

(Electric lights)

Chanukah light hi electric light man thei ham? Poskim tamjo seidan in phal ahipoi, electric light jah a mitzva suh bulhit thei ahipoi ajeh chu pat leh thao (P'tila ve shemen) aneipoi. Maran Harav Kuk zt"l sut dungjui in electric light hi Chachamim ten hichi mitzva ana siem lai uva ana um nai lou ahi hijeh achu electric mei hi mei tah a kisim lou ahi, mei tah a akisim lou jih a mitzva suhbulhit nadia kimang thei lou ahi. 

Shabbat dinga vang electric light hi jah phal ahikit e ajih chu Shabbath mei kidetlo napen chu innsung salvah ding ahi, hijeh achu ipi tobang light hijongleh avah thei phot phot jah phal ahi. Chanukah mei vang, avetsah "Thilsuh kidang/NES" ahijeh in, "Thilsuh kidang" a ana vah mei tobang ahi ngai e. 

Mikhat chun Chanukah a vahthei ding mei kosher (Ner Kosher) aneilou leh Bracha seilou a "Thilsuh kidang/NES" geldoh nading mei mei a electric light chu avah ding hinlah, mitzva asuhbulhit poi (Eino yotze yadei khova). Public domain lah injong mitzva suhbulhit nading ahilou vang in "Thilsuh kidang/NES" geldo jing nadin electric mei akivah ji e. Hichi chu "Pirshum ha-Nesh" akity. 

Photo Caption - Public domain a kivah Chanukia Khasmalit

______________________________


Comments
* The email will not be published on the website.
I BUILT MY SITE FOR FREE USING