בס״ד
Parasha |
Bereshit 47:28 -50:26 |
Haftara |
Melachim I 2:1-12 |
_____________________________
הקדמה
Vayechi kity thucheng hi “ana cheng in” tina ahi. Hoilai a koi cheng ding kiseina ham? Yaakov in achapa Yosef ahin nah lai ahet doh toh kilhon a kiel hah jieh a Egypt gam a cheng dia achi kiseina ahi. Bereshit 47:28 “Egypt gam ah Yaakov chu kum sawm le sagi ana cheng in..”
בקשתו של יעקוב אבינו להיקבר בארץ ישראל
Rasha khat chun ahinkho nopsah nan amang ji in chuleh genthei naleh hahsatna’n aban ahin jom jie hinlha tzaddik pa'n vang hahsat naleh gentheina athuh masa in chuleh nuopsahna’n aban ahin jom jie, Yaakov in jong achapa Yosef puldouna’n kum 22 ana mang in chuin Egypt ah Yosef vaihawpna nui ah lungmong tah in kum 17 ana mang e.
Kum 17 jou chun Yaakov in athi kuon in achapa Yosef akou in “Ka malpi nuoi ah na khut koi inlang, Egypt gamsunga nei vui louna dingin ki hahsiel in, Ka pate toh ka lupkhawm ding ahi; Egypt gam akuon in ei podoh inlang ka pate lhaan (Machpela/מכפלה) mun ah nei vuiyin Bereshit 47:29". Ipi dinga Yaakov chu Israel sunga kivui nuom ham? Ajih phabep aum e -
Ahithei leh mihiem in tzadikkim te kuom a akivui nading a aki guon angai e. Tzadikkim te toh kivui khom khom chu amaho toh thou bom diu ahi (ר׳ בחיי בשם חז״ל). Yosef aki hahsiel in, chuin Yaakov akinepna alolhing tai hijieh chun achunga um sechina lang anga in Pathen kuom ah kipathu asei e. Eihon ipu apate’u bang in Pathen toh kihou theina gao nei leu hen hinsot nading nop sah nading bou ikithum thum kuom diu ahin, amahon vang hahsatna ngan akithum uve ajieh chu hichi leisiet hi olam haba a chanmun nei thei nadinga hung kipieng ahi ti ahe theim uve. Hichi leisiet a nopsa sang’in olam haba a nupsa ding adeijo uve. Gemara Masekhet Pesachim 50a akhun Rabbi Yehoshua ben Levi chapa Rav Yosef athi in ahung thah thaw achun apan ipi namu am tin adong e aman “olam hafukh rayity” “Leisiet kibungbutun kamu e” hichi leiset a nuomsa jouse in genthei athuh uvin hinlah hichi leiset a hahsat thuh jouse in nop sahna athuh uve aty. Chuin Rabbi Yehoshua in achap kuom a nathil mu chu atah joh ahi. Olam haba a nupsah nachu nupsahna tah ahi, hichi leiset a nuopsah na vang nupsahna dihta eipoi aty.
Ipu ipate’u uvin leisiet a hahsatna akithum tho uve -
יעקוב בירך את אפרים ומנשה
Yosef in apa damlou thu aja in, chuin ajinu Osnat in phattheina kithum ding availhah e. Tzaddik khat vangbuh nachu Hashem tah in avang buh natoh kibang ahi (מדה״ג מח). Yaakov in achapa teni Efraim leh Menashe apui in apa heng ah phattheina kithum dingin Goshem khopi ah achie tauve. Yosef in apa heng ah thum nuom 2 anei e -
Yaakov in Yosef thungeh nachu ani in donbutna apie e
Hitichun Yaakov in Yosef thungeh 2 chu adonbutna apieh chai in Efraim leh Menashe phatthei abuh gut in hinlah a phatthei buh gut chet achun Ruach Hakodesh in Yaakov adalha tai ajieh chu amani akuon hung pieng doh ding leng 2 aum in hichi leng teni chun siemthu lim (Avoda zara/עבודה זרה) ahin hou lhon ding ahi. Menashe akuon Leng Yehu ahung pien ding chuleh Efraim akuon Leng Achav. Yaakov in kho amulou jieh in atu teni chu atham in achop in hinlah Ruach Hakodesh ahung kile dih tapoi chuin Yaakov in phatthei abuh thei lou phat in Yosef chu thu dang dang in ahoulim pie tai, Apa'n phatthei abuh thei lou chu Yosef in ahe in hijieh chun achapa teni toh Ruach Hakodesh hung kile nading in Pathen kuom ah atao tauve. Sechina ahung kile in chuin Yaakov in atu teni chu phatthei abuh tai. Efraim leh Menashe phatthei kibuh nachu tuni chan a mi'nule pate'n achate'u pasal ho phatthei abuh nauva amang nalai uve "Yesimkha Elohim ke'Efraim veki Menashe"
______________________________