בס״ד
Parasha |
Bereshit 6:9 - 11:32 |
Haftara |
Isaiah 54:1 - 10 |
______________________________
Noach Khang ahi "Gan Eden" sunga mihiem achen tahlou vangin, Tuipi-liet masang (Hebrew - Mabul) chan achun ahinkho uchu Gan Eden sunga hinkho tabang ahinalai e. (מדה״ג ות יג)
Noach khanglai a mipi hochu "Rashaim le te'avon" akity in, Michonse nopsah nading bou a lop tina ahi. Achonset nau uhi api pen a seidinga 3 ahi - Milim siemthu hou, Thisan-suo chuleh Jonthanghui ahi. Ahin, athilo nau pen chonset chu Guhchat ahi. Guhchat hi ana bol be hih ule tuipi-liet gotna chu ana mulou meithei 'u ahi.
Noach hi Hebrew a "Nun" "Khet" (נח) tin aki spell e. "Nun-Khet" chu akile a isei le "Khet-Nun" ahi.
Noach hi akhang adia "Tzaddik" pen ana hi. Ama Tzaddik hinajal a Leiset hi tuni chan a umnalai ahi. Tzaddikim 3 hi leiseit bulpatna (Foundation/יסוד) a pang ahiuve, amaho chu -
Tehillim Bung 1:1 " Pachat'a lom michu, migiloute thumop juilou, chonse te lamlhah'a dingle-lou'a chuleh mijontai nomte lah'a toulou chu ahi". Hiche Abung hi Noach kiseina ahi. Akhang a mihiem jouse achonset vangin, Noach chu chonselou in, Adam koma thupeh 6 hochu hoitah in ana jui e.
Devarim Bung 6:9 "Noach chu ama khang lai mi lah'a mi kitah le lungthieng ana hi'n, Pathen toh ana kivop jeng lhon e"
Abung akon thudoh khat chu Noach chu ama khang abou Tzaddik hi ham? Khangdang toh tedia Tzaddik joulou ham? Noach chu Moshe khang ahilouleh Shmuel themgao khang lai ah ana hingle Tzaddik pen tia kisei louding ahi. "Mitcho holah a mit langkhat khumu pachu leng tabang ahi" hichi mabang achu Noach jong michonse ho lah abou Tzaddik tia kihe ahi. Ahin, vetdan chom khat chu - Michonse lah abon Pathen gin tah a umthei michu, michonpha lah in umleh, achonphat nachu sang cheh ding ahi. Heding khat chu Pathen in Moshe kom a Am-Israel te jouse suh-chimit ding aty chun Moshe in Pathen kom a kiphina ana nei e. Moshe in Pathen kom ah, Am-Israel te nasuh-chimit ding ahileh na Torah akon in kamin jong sumang tan aty. Pathen in Moshe thusei chu alung alhei lheh e ajeh chu Pathen in ama ahing-hoi ding ahi vang in, Am-Israel tejouse athi ding chu adei lou ahi. Noach in vang a khang a mijouse thiding akisei vang in Pathen kom ah kiphinna ananei poi.
(Hebrew תֵּבַ֣ה/Teva | Thadou - Kuong | English - Ark)
Pathen in hiche khanga mihiem jouse toh aleiset pum a suhmang ding agotai hijeh chun Noach kom a kuong kisiem ding in thu apetai. A-kuong siem ding dan chu Pathen in Noach ahil e.
Noach in Kuong asiem achu 120 kum alut e, Hiche phatsunga chu mihiem te akisiem thah man uva "Tsuva" abol man nadiu va Pathen in phat apeh ahi. Pathen in Noach chu kuong siem lou ajong ahuh thei ahi hinlah, min akuong siem amuteng alung u kihei khah nadinga Pathen in kuong asiem sah khel khel ahi. Hitichun kum 120 chu ahung gal kai tauvin koiman "Tsuva" anabol deh poi. Pathen in Kum 120 jou achun ni 7 phat apie be kit in, Hiche ni 7 sung achun thil kidang tam tah asosah e, Nisa lhum lang akon soh, Solang a lhum. Leiset chu Gan Eden bangin anop sah tai ajeh chu Gan Eden nopna ahet teng uleh, Kaki sih a "Tsuva" kabol leh hichi tabang ahi nom a phat khat leh kaum ding ahi ti akihet nadiu uvin.
Ni 7 jou in jong koiman "Tsuva" abol deh pon hiche jeh chun Chesvan 17th, Kum 1656 achun van akon guo ahung jupan tai, Guo chu ol-chan aphi in hiche pet a "Tsuva" abol man ule guo chu tang jing ding ahi. Hinlah, koiman "Tsuva" abol deh pon chijeh chu guo chu tuisa/tuisou toh mei toh kigom a leiseit ahung ju ahi. Hichi tuisa chu meidil a ki-om sou ahi. Atuisat dan chu mihiem atoh khah le avun kilip jeng ahi. Tuichu van akon Guo bou a hung ju hilou in leiset nui akon ajong hung put doh ahi. Tui chun muol sang pen jong, amot 15 in ahup tai. Amot 15 khel khel ahi jeh chu, hichi khanga mihiem hochu ana lien thei uvin, a sang dan'u amot 15 ana hiuve.
Chesvan 17th, 1656 apat gu chu ana ju in 40 jou, Kislev 27th ni in aju nga tai. Akum kit 27th Chesvan lha in leiset ago (Dry/יבש) chen tai. Leiset chu hop 7 in aki hom khan tai. Tukhang a 7 continent ity'u hohi ahi. "Yaveshet ekhat hayta ve nikhleka le siva khalakim" "Tuol go khat ana hi in, hop 7 in aki hom khen uve"
Noach khang a mipi hochu Pathen in kum 120 "Tsuva" bol nadinga phat ana peh in, Ni 7 abe kit in, Ajona gei in Guo ahung juh in jong guo-mal in ajuh sah masat in "Tsuva" abol man khah ule tin a ngah e, hinlah "Tsuva" abol deh pove. Ama ho gotna chu Pathen in tuipi alet sah achu a"Luz"u kisan aman sah ahitai. Luz/Etzem Luz hi mihiem gu ahin, hiche gu hi mihiem athi nunga atahsa dangjouse abei teng jongle hiche "Luz" chu um dan ahi ajeh chu Thokit-ni teng (Tkhiath HaMetim) leh hiche "luz" chu mangcha a Pathen in mihiem atho kitding ahi ahin Noach Khang lai a miho vang "luz" anei lou tah jeh uvin thokit-ni teng thou lou diu ahitai.
_____________________________
Noach Daan 7 Sheva Mitzvot Bnei Noach - שבע מצוות בני נח (Sanhedrin 56a; Rambam, Hil. Melachim 9:10 |
1. Milim Siemthu hou-louding | עבודה זרה | Avoda Zara |
2. Pathen Mintheng thangvah ding | ברכת השם | Birkat Hashem |
3. Tuoltha louding | שפיכות דמים | Shfikhut Damim |
4. Jonthanghui bol-louding | גלוי עריות | Gilui Arayot |
5. Gotchat bol-louding | גזל | Gezel |
6. Thutan na | דינים | Dinim |
7. Sa ahinglai aphe atlhah a nehlouding | אבר מן החי | Eivar min HaKhai |
______________________________
Le Refuah Shlema Miriam bat Sarah
Le Refuah Shlema Shara bat Sarah
Le Ilui nishmat Khana bat Sarah z"l
Shabbath Shalom!