Lashon Hara

בס״ד

Lashon Hara 

(Vayikra 19:16) “Na mite lah a thusie seiyin vahle hih uvin” 

______________________________

Lashon Hara ipi ham?

Lashon hara hi abeilam pen a seidia “Mi seisiet/Mi thusei” tina ahi. Hinlah, ahichet a akiledoh le “Leigui phalou” tina ahi. [Lashon - Leigui  Hara - Phalou]. Lashon Hara hi jat thum in akihom e - Rekhilut, Lashon Hara chuleh Hotza'at shem Ra. 

  • Rekhilut - Mithu sei lele. Example : Mikhat chun aloipa kuom a, hichiepa’n nathu asei e atia, chuleh khatpa kuom a jong hitima achu asei kit a, amani kikah a thusei lele a pang. Athusei chu adih hijongleh Lashon Hara sei a kisim ahi. 
  • Lashon Hara - Mi dem, mi seisie. Example : Mikhat chun mikhat kuom a midang aseisiet. Athusei chu adih jongleh lashon hara sei a kisim ahi. 
  • Hotza'at Shem Ra - Mi sumin sie. Example : Mikhat chun mikhat  kuom a mi aseisiet a, a seisiet nachu adih lou, Pat thu’a ajou ajou asei. Hichie tobang chu Hotza’at shem Ra akiti e. Thum holah a jong hichie hi khohsie pen ahi. 

Avak Lashon Hara

Avak tichu akhu (Dust/אבק) tina ahi. Mi seisiet chet hihih jongleh, thu kisei dan in “Kidem/Kiseisietna” lampang akodoh le hichie chu Avak Lashon Hara akiti. Example : Mikhat chun “Hichiepa thu chu sei jong seida jieng uvo” titaleh, a mipa chu aseisiet chet lou vangin aphapoi tichu hetsahna (Hint/רמז) apieh ahi. Chachamin ten Avak Lashon Hara hi mijouse anat pha suoh kei e atiuve. (Masekhet Bava Batra 165a) 

Ba’alei Lashon Hara

Mihiem hinan hetlou in akah leh lashon hara akisei kha ji nai hinlah mi khan khat chu lashon hara asei ajohsah uve, hichie tobang mi hochu Ba'alei lashon Hara tin Chachamim ten aminvo uve. A gotna muding u'jong sangpen ahi. (Khafetz Khaim Khelek Rishon, Hilchot isurei lashon hara, Klal 1:3)

Lashon Hara hi ichan a khohsie ham?

First Temple (Beith Rishon) kisuhsiet jieh chu chonsiet na thum jieh ahi - 

  • Avoda Zara - Milim siemthu hou
  • Gilui Arayot - Jonthanghui
  • Sfikhut Damim - Thisan suo (Masekhet Yoma 9b)

[Noakh twi sang liet jong hichi chonsietna thum ho jieh hi ahi - Bereshit Rabbah 31:6]

Second Temple (Beith Sheni) kisuhsiet jieh chu sinat chinam (Ajieh bei a kivetda na) jieh ahi. Avetsah chu sinat chinam hi chonsietna thum ho kigom a kibang ahi. (Masekhet Yoma 9b). Lashon Hara toh jong hichie chonsietna thum ho kigom in akibang kit e (Masekhet Arakhin 15b). Hichie akuon hetdoh thei chu Sinat Khinam toh Lashon Hara hi adinmun lhon kibang ahi. 

Gotna

Rambam in Hilchot De'ot ah hitin asun e - Chachamim ten asei uve, chonsietna thum jieh in mihiem in olam haba a achanvou akimansah thei e : Milim siemthu hou, Jonthanghui, Thisan suo. Lashon Hara vang hichie ho thum kigom’a khom tobang ahi. Hitin jong asei uve lashon hara sei khat chu Pathen pomlou tobang ahi. (Tehillim 12:5) “Ka leigui jeh a kahindoh diu, kamuh thepnau hin eihuhdoh diu ahi, koiham keiho chunga vaihom ding ah?” Hitin jong aseibe uve “Lashon hara in mi thum athat thei e aseipa, anagipa, athukiseipa. Hichie thum holah achun aseipa sang in angaipan gotna sangjo amuding ahi. (Rambam De’ot Perek 7, Halacha 3)

Rabbeinu Bachya in alekhabu Khovot haLevavot ah hitin asun e - Thu kitan nikho (Yom haChesbon) tieng mi khan khat chun thilpha bolna lekhabu a abol khah lou u thil tamtah ana kisun lut ding chutieng amahon "Kabol khapouve" atidiu, chutieng "Nachunga Lashon Hara seihon nahin belap pieh u ahi" kiti pieh diu ahi. Chima bang achu mikhan khat chu athil abol khat lou tamtah ana kisun ding ahi, amahon "Kabol khapouve" ati diu, chutieng "Lashon Hara nasei jieh a kisunlut ahi" kiti pieh diu ahi. (Chovot haLevavot, Sa'ar haKniah, Perek 7)

_____________________________

Glossary

  • Avak - Vutvai/Vut [English - Dust]
  • Lashon - Leigui [English -Tongue]
  • Lashon Hara - Thusie sei/Mi seisie. Leigui phalou tina ahi mi seisietna a akiman jieh a.
  • Ra - Aphalou [English - Bad]

_____________________________

Comments
* The email will not be published on the website.
I BUILT MY SITE FOR FREE USING